Luz Darriba escritora e artista: Tan docemente na terra como a chuvia
Relato que acadou o primeiro premio do I Certame das Artes pola Igualdade no 2014
A súa mirada abríase ao infinito, deliñado con trazos de sanguina. Unicamente ela era quen de percibilo. Ausente, retraída, ao costado de todo. Nas beiravías de estradas secundarias, e sen nomes que figuren nos mapas nin nas guías.
Houbo un tempo no que aqueles ollos miraban cara á vida. No que compartían o horizonte cos demais mortais.
Ollaban cara adiante, cara ao mundo.
Un tempo no que aínda a risa era súa e asistía a diario á cita establecida. Seu era o seu corpo. As súas mans, o seu cabelo, o seu sexo. Ata a súa voz era súa. Diferente do resto. Súa de seu.
Foi moito antes de que ondadas de roña invadiran as súas praias, arrancaran unha a unha as sementes por xerminar, esvaeceran as pegadas da esperanza. Apenas se decatou. Se cadra ao principio sacudiuna o aglaio, mais as bágoas afogaron a dor con máis dor. Inundárono dunha amnesia necesaria.
Resultáballe todo enormemente alleo. Afastado. Borroso nese horizonte que se impuxera, e onde non cabían máis que sombras.
Detivo os reloxos. Resignouse de vez ás perdas xa constantes. Aprendeu e desaprendeu a mentirse promesas e agoiros azuis de mudanza. Desdeñou os espellos. Aquela que ollaba o seu rostro dende o cristal non era ela. Ninguén era ela, nin ela sequera.
A angustia foise facendo pequena, diminuta, covarde. Había tempo xa que a rabia a abandonara. Nin submisión podía dicirse que fose aquel estado que lle roubara a risa. É que ela xa non era, nin tampouco sentía.
Aguantou as tormentas. Cada unha delas máis bestial que a seguinte. Afundiuse nos areais, nas marismas, nos pantanos, tan docemente na terra coma a chuvia, coa mesma cansada displicencia. Como a chuvia eterna. Lenta, continua, desgastante.
Dous é igual que cen, unha dor non é máis que outra dor, unha agonía, a iso nin en soños chego, pensaba vacilante. Oxalá unha evidencia calquera decretara o final do pesadelo sen retorno. Oxalá volvera a ser súa a voz vermella, que apenas lembraba ás agochadas.
Quizais aínda exista o mundo, preguntouse unha tarde. O mundo aquel que a esquecera por completo, que non se preguntara en que abismos se incrustara o seu mallado corpo lila, que a presumía culpábel da su propia desgraza, que prefería non indagar, non cuestionarse, non se mergullar en montañas de excremento onde atopar as súas propias excrecencias. Os seus tumores malignos, as súas peles de fétidos batracios verdes.
A escuridade axudábaa a aniñarse nunha falsa protección amiga. A desertar un intre do terror cotián, a baixar as meniñas dos seus ollos. A ollar no interior nunha viaxe gorentosa cara a desfiladeiros virxes. Recantos deshabitados. Retrocas de sacabeiras sen cabeza, curuxas sen ollos, bolboretas sen alas.
Dalgún xeito sabía que alí habían de estar soterradas as respostas.
O seu cerebro declarouse cego e xordo; a súa voz, muda: xa no lle pertencía. Se cadra a alma.
Quizais nas entrañas se agochase aínda a vida. Quizais.
Por iso prefería a fondura da noite á obscena claridade do día mordente, matachín, depravado, baleiro de desexo. A noite case era dela. A negritude profunda era como unha irmá. A existencia regresaba por momentos nas alas das libélulas silentes. O horizonte non era seu nin de ninguén. Arroupábaa o sono.
Pensou en vivir (se a aquilo se lle podía chamar vida), tan só polas noites. Despendurar do calendario os días de sol ardente, as mañás neboentas, os espellos trucados e as cascudas xigantes que lle comían as leitosas carnes.
Matinou xuntar a pouca forza que non coidaba ter, en sumar noite a noite moedas de madeira, salvocondutos de papel mollado, sopas de fideos de letras, grilandas de escintilantes cores. Por se aló fóra, algún día, por se aló fóra aínda existise algo.
Atopouse no medio desa escuridade doce inquiríndose polo tamaño do valo. Preguntarse ía alén da ousadía. Era unha aposta que temía formular mesmo durmida. Sen embargo, agromaba malia a súa vontade. Crecía e se multiplicaba en noites de luar, canda as tormentas ou as riadas. Ao abeiro das súas minúsculas crenzas resistentes.
Pronto non puido impugnar o aluvión de incertezas. E se todo non fose coma nese fanal ensanguentado? E se as bolboretas vivisen máis dun día, e os berros fenderan os muros de malicie, e as portas se abriran en ambas direccións, e os candeados entenderan de liberdade, e os cans de urxencia, e os ouriñais de despedidas, e os ceos que a penas divisaba na súa paisaxe próxima lle trouxeran, por fin, a tempestade perfecta?
Esa noite comezou por pintar as uñas.
Á luz dunha lámpada infame que descubría a pobreza das paredes inmundas. Non lle importou. Se lograba pintar tamén as uñas das dedas poñería en valor a existencia das súas extremidades. Súas, súas. Era mágoa que o esmalte escasease e que esa pouca luz lle impedise un traballo doado. Pero ademais de moedas de madeira, alas de bolboreta e papeis trucados, tería agora novamente os seus propios brazos e as pernas sinalados dun verde fluorescente, que despegaba do colchón noxento e das máis sucias sabas, para anunciar amodo a súa identidade en cernes.
Logo atopou ledicia en modelar o cabelo.
Pequenas trenzas que ataba con longos cordeis alaranxados. Máis tarde, buscou a súa mellor roupa e cubriuse con ela. Non era perfecta nin estaba á moda. Pero era súa. Tapaba o seu corpo malferido, abrigaba a súa alma.
Tamén atou unha fitas ao pulso, adornounas coas contas dun colar estragado nunha noite de liorta incontida. E anoou nas súas magras canelas uns engurrados laciños de seda branca.
Permaneceu sentada, resistente. Intuía que algo importante mudara. Que un vento forte disipara todas as dúbidas de súpeto, que urxía agarrar axiña o andarivel da vida.
Xuntou paciente as súas poucas pertenzas nunha alforxa dourada: as alas das bolboretas, os papeis mollados polas súas bágoas, as grilandas de festas que non foron e as súas catro moedas de madeira.
Mastigou o medo, tragou a dor dun grolo, fíxose pequena e afundiu o seu corpo nese burato mínimo que fabricou rabuñando teimuda a parede, noite a noite.
Non foi sinxelo, mais o arrecendo da herba mollada sinaloulle o sendeiro. O frescor matutino contívoa coa súa brétema, e comezou andar, a andar ata que o horizonte e mais ela non foron senón unha liña de apreciábel futuro.
Luz Darriba, escritora. 2014
O segundo premio foi para a autora de Fene Pitusa Arias e segundo o xurado, foi unha decisión realmente difícil. Luz Darriba, escritora e artista, leva toda a súa vida recibindo premios. Luz Darriba, escritora, ten novelas e relatos en galego e castelán. Actualmente publica con Belagua edicións.